Włosogłówka - Trichuris Vulpis

Czym jest włosogłówka?

Włosogłówka to gatunek nicienia, który pasożytuje w jelicie grubym psów domowych, lisów oraz wilków. Ciało włosogłówki jest podłużne, zakończone bardzo długą nitką, którą pasożyt wnika w ścianę jelita. Nicień ten jest stosunkowo niewielkich rozmiarów i osiąga długość do 50 mm.

Do zarażenia włosogłówką dochodzi poprzez połknięcie jaj znajdujących się w skażonej odchodami glebie. Jaja włosogłówki są niezwykle odporne na warunki środowiska – w ziemi są w stanie przetrwać nawet 7 lat. Dlatego psy domowe narażone są na zarażenie tymi pasożytami przez cały rok. Przeprowadzone w różnych regionach Polski badania kału u dorosłych psów wykazały obecność włosogłówki u 11,6-14,6% zwierząt w schroniskach, 20% psów prywatnych właścicieli i aż 40% wiejskich psów (Borecka, 2003; Okulewicz i wsp., 1994).

Dlaczego zarażenie włosogłówką jest groźne dla psów?

Wykluwające się z połkniętych jaj larwy włosogłówki umiejscawiają się w komórkach ścian jelita grubego. W ciągu 2 do 3 miesięcy przyjmują postać dorosłą – wydostają się do światła jelita i zakotwiczają się cienką główką o jego błonę śluzową. Ten proces może wywołać silny stan zapalny jelita grubego.

Silna inwazja włosogłówki może prowadzić do anemii z powodu intensywnego pobierania krwi przez te pasożyty. Mogą towarzyszyć jej także krwista biegunka, obecność śluzu w kale, utrata wagi i odwodnienie. U młodych psów ze względu na niewykształcony układ odpornościowy może dojść nawet do śmierci.

Czy włosogłówka stwarza ryzyko dla człowieka?

Włosogłówka psia (T. vulpis) uznawana jest za pasożyta o potencjalnym znaczeniu zoonotycznym. Ryzyko kontaktu człowieka z włosogłówką psią jest duże, ponieważ inwazyjne jaja mogą przetrwać i zachować zdolność do zarażenia w środowisku zewnętrznym przez kilka lat.

W piśmiennictwie medycznym zostały opisane przypadki jelitowej inwazji T. vulpis u pacjentów z przewlekłą biegunką, jednak doniesienia te budzą wątpliwości, gdyż rozpoznanie opierało się o wywiad (zarażenie kilku osób i psów przebywających w tym samym środowisku) oraz ocenę morfologiczną jaj pasożyta pozyskanych z kału, bez analizy molekularnej. *

^{* Źródło: Med. Weter. 2015, 71 (9), 543-547.}

Jak zapobiegać zarażeniu włosogłówką?

Jaja włosogłówki są odporne na niekorzystne warunki środowiska i przez wiele lat zachowują żywotność. Dlatego każdy pies wychodzący na spacer lub mający kontakt z innymi zwierzętami narażony jest na zarażenie tym pasożytem. Możliwe jest jednak zapobieganie nadmiernemu rozrostowi inwazji włosogłówki poprzez regularne odrobaczanie zwierząt preparatami zawierającymi fenbendazol. W przypadku większego zarobaczenia konieczne może być stosowanie preparatów odrobaczających przez trzy kolejne dni. Natychmiastowe sprzątanie odchodów po psie może pomóc w ograniczeniu ilości jaj znajdujących się w otoczeniu zwierząt.